Liderlik Tarzının Uyum Sağlaması: Ekip Gelişimini ve Performansını Nasıl Etkiler?

Usta bir sürücü ile direksiyon başındaki yeni başlayan aynı desteği mi bekler? Liderliktede durum farklı değil: Ekibinizin gelişim aşamasına uygun tarzı seçmek, performansı zirveye taşır.

Durumsal Liderlik Modelinin temel amacı, liderlerin ekiplerini “Delege Edici” seviyeye getirmektir. Bu, çalışanların rehberlik veya müdahaleye ihtiyaç uymadan görevleri üstlenebilecek kadar yetkin ve motive hale gelmelerini sağlamayı hedefler. Model, liderlerin etkili liderlik tarzını belirleyerek, ekiplerinin belirli bir göreve ne kadar hazır olduklarını anlamalarına olanak tanır. Delege Edici seviyede, liderler görevleri çalışanlarına devrederek onların bağımsız karar alabilmelerini sağlar ve yalnızca gerektiğinde rehberlik eder. Bu aşama, çalışanların kendi potansiyelini gerçekleştirmesi için gereken desteği sunarak, onları tamamen yetkin, motive ve sorumluluk alabilen bireyler olmaya teşvik eder.

Bu yazıda sizlerle, Paul Hersey ve Kenneth Blanchard tarafından geliştirilen Durumsal Liderlik modelini paylaşıyoruz. Hersey ve Blanchard, liderlerin her bir çalışanın yetkinlik ve motivasyon düzeyine uygun liderlik tarzını benimsemeleri gerektiğini savunur. Model, liderin ekibinin gelişim aşamasına göre esnek bir şekilde rol değiştirmesini ve bu sayede ekibin hem performansını hem de bağlılığını artırmasını amaçlar.

1. Yönlendirici Rol: Net Talimatlar Verip Süreci Yakından İzlemek

Bu liderlik tarzı, ekip üyelerinin yeni başladığı veya görevlerinde henüz deneyimsiz olduğu durumlarda liderin net talimatlar ve sıkı bir takip sağlaması gerektiğini savunur.

Nasıl Etkiler? Net talimatlar sayesinde ekip üyeleri görevleri doğru bir şekilde anlar ve hataları en aza indirir. Bu yaklaşım, yeni başlayanların güvenle adım atmasını ve doğru yönde ilerlemesini sağlar.

Örnek: Araba Kullanmayı İlk Kez Öğrenen Birine Rehberlik Etmek

Bir kişinin araba kullanma deneyimi yoksa ilk adım, ona temel bilgileri net ve adım adım açıklamaktır. Bu süreç, direksiyon nasıl tutulur, gaz ve fren pedalları nasıl kullanılır, aynalar nasıl ayarlanır ve gösterge panelindeki semboller ne anlama gelir gibi konuları kapsar. Öğretici, bu bilgileri verirken öğrenciye sık sık geri bildirimde bulunur, hataları anında düzeltir ve süreci yakından takip eder.

2. Koçluk Rolü: Motive Etmek ve Gelişim Sağlamak

Koçluk, çalışanların belirli bir yetkinlik seviyesine ulaştıklarında ancak özgüvenlerinin tam olmadığı durumlarda devreye girer. Lider, rehberlik ederek ve motive ederek çalışanın sürece daha aktif katılmasını sağlar.

Nasıl Etkiler? Bu liderlik tarzı, çalışanların potansiyellerini keşfetmelerine olanak tanır ve özgüvenlerini güçlendirir. Liderin desteği, ekibin kendi çözümlerini üretmesine ve sorumluluk almasına teşvik eder.

Örnek: Araba Kullanmayı Öğrenirken Cesaretlendirmek ve Gelişim Sağlamak

Öğrenci, temel araba sürme becerilerini kazanmaya başlamıştır, ancak özgüveni henüz tam oturmamıştır. Bu noktada, öğreticinin cesaret verici ve motive edici bir yaklaşım benimsemesi önemlidir. Öğrenci, park etme, geri gitme ya da yoğun trafikte sürüş gibi daha karmaşık beceriler üzerinde çalışırken koçluk yaklaşımı, ona güven verir.

3. Destekleyici Rol: Ekip Üyelerine Güven Verip Motivasyonu Artırmak

Destekleyici liderlik tarzı, görevlerinde yetkin olan ancak motivasyon konusunda desteğe ihtiyaç duyan ekip üyelerine yöneliktir. Lider, ekibi dinler, onların ihtiyaçlarına odaklanır ve motivasyonlarını yüksek tutmaya çalışır.

Nasıl Etkiler? Destekleyici liderlik, ekip üyelerinin kendilerini değerli hissetmelerini sağlar ve içsel motivasyonlarını artırır. Bu tarz, ekipte güven oluşturarak performansın yükselmesine yardımcı olur.

Örnek: Araba Kullanma Konusunda Motivasyonu Dalgalanan Birine Destek Sağlamak

Öğrenci, araba sürmeyi biliyor ve temel yetkinliklere sahip; ancak bazen motivasyon eksikliği yaşayabiliyor, özellikle hata yaptığında veya yoğun trafikten korktuğunda. Bu aşamada, öğretici daha çok ilişki odaklı bir destek sunar, öğrenciyi dinler ve cesaretlendirici geri bildirimlerle süreci yönlendirir.

4. Delege Edici Rol: Sorumluluk Verip Bağımsız Çalışmayı Teşvik Etmek

Delege edici liderlik, çalışanların yüksek yetkinlik ve motivasyon seviyesine ulaştığı durumlarda devreye girer. Lider, bu durumda ekibe güvenerek sorumlulukları devreder ve süreci uzaktan izler.

Nasıl Etkiler? Bu tarz, çalışanların kendi işlerini sahiplenmelerini ve liderlik yeteneklerini geliştirmelerini sağlar. Ekibin bağımsız hareket edebilmesi, hızlı ve etkin ararlar almasını kolaylaştırır.

Örnek: Araba Kullanmayı Tamamen Öğrenmiş Birine Sorumluluk Vermek

Öğrenci, artık araba kullanma konusunda oldukça yetkindir ve kendine güveni tamdır. Bu aşamada, öğretici, kontrolü tamamen öğrenciye bırakır ve sadece gerektiğinde rehberlik eder. Öğrenci, tek başına sürüş yapabilir ve tüm kararları kendi başına alabilir.

Sonuç olarak, doğru liderlik tarzını benimsemek, ekibin hem gelişimine hem de performansına büyük katkı sağlar. Durumsal Liderlik modelinin sunduğu esnek yapı, liderlerin ekiplerinin ihtiyaçlarına uygun liderlik yaklaşımını seçmesini mümkün kılar. Peki, motivasyonunu kaybettiği için sürücü koltuğuna uzun süre oturamayan bir aday olmuş mudur? İhtiyaç duyduğu desteği alamayan bir sürücü adayı, cesaretini kaybedebilir ve ilerlemekten çekinebilir.